Çok uluslu şirketler, faaliyet gösterdikleri ülkelerde vergi ödemeye tabii tutuluyor. Basit görünen bu süreç, firmanın iş modeline bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor. Vergi ödenen ülkede ofis ya da fabrika bulunması, uzaktan çalışan bir satış ekibine sahip olunması ya da farklı bir ülkedeki şirkete hizmet veriliyor olması gibi kriterler, söz konusu tanımlamaları değiştirebiliyor. Yeni yazımızda, çok uluslu şirketlerin uyumluluk noktasında dikkat etmesi gereken üç kalıcı işletme türünü ele aldık.

Daimi işletme nedir?

İşini, kendi ülkesinin sınırları dışına taşıyan herhangi bir şirketin, faaliyet gösterdiği her yeni ülke için yerel yasa ve düzenlemelere dikkat etmesi son derece önemli. Daimî işletme terimi ise en temelde ticari faaliyetlerin vergi yükümlülüğü açısından ülkede daimi işyeri olarak nasıl nitelendirildiğini ana hatlarıyla belirleyen uluslararası bir vergi kavramı. İşyeri tanımı bölgeden bölgeye değişmekle birlikte çoğu durumda söz konusu iş faaliyetleri, gelir getiren her şeyi ifade ediyor. Bu noktada 3 tür daimi işletme türünden söz edilebilir: Fiziksel temelli kuruluş, ajans bazlı kuruluş ve hizmete dayalı kuruluş.

1. Fiziksel temelli kuruluş

Sabit bir işyerinin, bir şirket tarafından iş yapmak amacıyla satın alınması ya da kiralanması daimi işletme türü için ilk adımı oluşturuyor. Bir firmanın, daha düşük işçilik maliyetlerinden yararlanabilmek için başka bir ülkede fabrika satın alması fiziksel temelli kuruluşlar için basit bir örnek. Ayrıca; bir perakende mağazası, paylaşılan bir hizmet merkezi, küresel dağıtımı kolaylaştırmak adına açılan ikincil bir depo ya da doğal kaynakları çıkarmak için açılan bir şantiye de sabit işyerleri kapsamında giriyor.

2. Ajans bazlı kuruluş

Günümüzde birçok farklı endüstri, seyahat acentesi kullanma yolunu seçiyor. Örnek olarak,  ticari sözleşmeleri müzakere etmek için sık sık Pekin’e giden Londra merkezli bir satış müdürü, Çin’de daimi işletme türünü tetikleyebilir. Ayrıntılar ülkeden ülkeye değişirken, en kritik noktayı genelde seyahat eden personelin bir ülkede geçirebileceği gün sayısı sınırı belirliyor. Çin’de kalıcı işletme için süre, herhangi bir on iki aylık dönemde toplam altı ay veya 183 günken; Avustralya, Brezilya ve dünya çapında diğer birçok ülkede de benzer süreler olarak kabul ediliyor. Potansiyel acente kuruluşunun diğer örnekleri ilaç temsilcilerini, İngilizce ve kurumsal eğitmenleri, ürün yerleştirme ve satış temsilcilerini ve mali temsilcileri içeriyor. Geçici, hazırlık ya da yardımcı işlevler ise daimi işletme kapsamına girmiyor.

3. Hizmete dayalı kuruluş

Dünyanın birçok ülkesinde faaliyetlerini yürüten danışmanlık ya da yönetim firmaları gibi şirketler de daimi işletme kriterlerine uyuyor. Bu hizmeti kullanan şirketten ziyade hizmet sağlayıcı şirket için kalıcı işletme tetikleniyor. Bilgi teknolojisi, maaş bordrosu, yetenek kazanımı, İK ve parasal hizmet çözümleri için destek sağlayan firmalar da hizmete dayalı kuruluşlar arasında sayılıyor.

Daimi işletme noktasında neye dikkat edilmeli?

Bir PwC araştırmasına göre global iş ortamı değişmeye devam ederken çok uluslu şirketlerin yüzde 86’sı artan kalıcı işletme risklerinden endişe duyuyor. Hükümetlerin kalıcı işletmelere yönelik vergilendirme süreçleri ve mevcut yasal düzenlemeler, kalıcı işletmeler özelinde bir ilgiyi gerekli kılıyor. Aksi bir durum, olumsuz durumlara ve büyük vergi faturalarına sebebiyet verebiliyor.

Özellikle, geçici çalışma ile kalıcı işletme arasındaki ince çizgi taraflar arasında anlaşmazlıklara sebebiyet verebiliyor. Farklı bir ülkede başka bir firmayla sözleşme imzalamak ya da farklı bir ülkede gelir sağlayan faaliyetlerde bulunan taşeron işçi çalıştırmak bu noktada öne çıkan riskler olarak değerlendirilebilir. Pek çok daimi işletme türü ve bununla ilişki riskler nedeniyle çok uluslu şirketlerin kalıcı işletmeyi neyin tetiklediğini bilmesi ve vergi etkilerine bağlı kalmaları son derece kritik bir konumda.

Innogate ile her şey yolunda!

Globalde faaliyet göstermeye hazırlanan bir firmanın daimi kuruluş türlerini ve şirketin faaliyet gösterdiği alanda nasıl tanımlandığını anlaması yüksek düzeyde önemli. Globale açılırken küresel gerekliliklere uyum sağlamak ve her adımı sağlam bir şekilde atmak için doğru iş ortaklarıyla yola çıkmak şart. Innogate Uluslararası Hızlandırma Programı 5 yılı aşkın deneyimi ve işinde uzman kadrosuyla en büyük yardımcınız olmaya aday. Innogate Online ile globale açılırken hazırlık sürecini kolayca tamamlayabilir, Innogate Online Connect ile uzun vadeli iş birliklerine zemin hazırlayacak network elde edebilirsiniz. Siz de çok geç olmadan Innogate Uluslararası Hızlandırma Programı’nda yerinizi alın!

Kaynak:

https://www.safeguardglobal.com/resources/blog/types-of-permanent-establishment